Ontwikkelingen arbeidsongeschiktheidsstelsel
Het huidige stelsel voor ziekte en arbeidsongeschiktheid is in de loop der jaren flink complex(er) geworden. Medewerkers activeren tot werkhervatting is hierdoor lastiger.
Bovendien biedt het stelsel niet altijd voldoende inkomensbescherming. Ook de uitvoering heeft moeite met het huidige stelsel. Dit leidt onder andere tot grote achterstanden bij medische beoordelingen en herbeoordelingen.
Op 29 februari deed de Octas (Onafhankelijke Commissie Toekomst Arbeidsongeschiktheidsstelsel) drie voorstellen om het huidige stelsel te verbeteren.
Als werkgever is het belangrijk om op de hoogte te blijven van (potentiële) wijzigingen, zodat je kunt blijven voldoen aan de wettelijke vereisten en juridische risico’s kunt voorkomen.
In dit artikel nemen je mee in de bevindingen en het voorstel van Octas.
Octas heeft de afgelopen jaren onderzoek gedaan naar het stelsel arbeidsongeschiktheid. In dit artikel bieden we inzicht in de bevindingen en de voorstellen die Octas heeft om het stelsel te versimpelen.
Roos Vermeij, commissievoorzitter Octas, zegt hierover het volgende:
“Wij zijn geschrokken van de complexiteit van het stelsel en de groepen die tussen wal en schip geraken” Die complexiteit heeft volgens haar grote gevolgen. “Je ziet dat mensen in het proces van arbeidsongeschikt zijn in een doolhof verdwaald raken en misschien nog wel zieker worden. Dat is niet wat we met z’n allen moeten willen.”
Ook zijn er mensen die geen uitkering krijgen of een lagere uitkering ontvangen dan waar ze recht op hebben. Een ander gevolg van de huidige regels is dat mensen blijven zitten in plaats van weer actief te worden op de arbeidsmarkt. “Het systeem werkt verlammend”, zegt Vermeij. “Mensen overzien het niet en zijn bang dat ze hun uitkering verliezen als ze weer actief worden.
Drie voorstellen
Octas doet daarom drie verschillende voorstellen om het stelsel om te gooien. “Wij vinden dat mensen moeten kunnen begrijpen wat hun rechten zijn, wat hun plichten zijn en wat hun perspectief is”, zegt Vermeij.
In Nederland krijgen ruim 850.000 mensen een arbeidsongeschiktheidsuitkering. Een deel van hen (150.000) zit nog in de oude WAO, een regeling die bijna twintig jaar geleden werd afgeschaft. De problemen zitten in het woud aan regelingen die daarna zijn opgetuigd. Uit de WIA (Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen) en de Wajong krijgen zo’n 700.000 mensen een uitkering.
Eerste optie: versimpelen
De eerste optie is om het huidige stelsel te verbeteren. Dat houdt volgens Octas in: versimpelen én meer mensen ervoor in aanmerking laten komen. Een belangrijke stap om het stelsel minder complex te maken is volgens Octas één WIA-uitkering voor iedereen, of je nou volledig of gedeeltelijk bent afgekeurd. Nu zijn er nog verschillende regelingen, met verschillende voorwaarden en uitkeringen die allemaal onder de WIA vallen.
Daarnaast oppert de commissie een regeling voor zelfstandigen en een lagere drempel voor een WIA-uitkering. Nu ligt die drempel bij 35 procent arbeidsongeschiktheid. Dat zou 25 procent moeten worden. Vooral mensen die eerder een flexibel contract hadden met een laag inkomen hebben baat bij deze maatregelen, zegt de commissie.
Tweede optie: volledig nieuw stelsel
Als tweede optie stelt de commissie een volledig nieuw stelsel voor, waarin de focus de eerste jaren meer op re-integratie ligt. In die variant ligt de nadruk op wat mensen wél kunnen, in plaats van wat ze niet kunnen.
Octas schetst een werkwijze waar de eerste drie tot vijf jaar meer gekeken wordt naar de mogelijkheden van re-integratie, met een uitkering van 70 procent van het oude loon.
Op deze manier wordt voorkomen dat iemand snel het label arbeidsongeschikt krijgt én dat er financiële zorgen ontstaan. Pas na de periode van drie tot vijf jaar volgt de arbeidsongeschiktheidsbeoordeling.
Derde variant: iedere werkende gelijk
Als derde variant ziet Octas een stelsel waarbij iedereen, of je nou in vaste dienst bent of zzp’er, gelijk wordt behandeld. Het idee is een basisverzekering waarbij de overheid een minimumuitkering garandeert voor alle werkenden. De uitkering wordt vervolgens (verplicht) aangevuld via een premie die werkgevers betalen.
Omdat steeds meer werkenden wisselen tussen een vast dienstverband en zzp’en of verschillende contractvormen naast elkaar hebben, past dit stelsel volgens de commissie beter bij de huidige arbeidsmarkt.
Hoe dan ook is er wat betreft complexiteit veel winst te behalen door uit te gaan van het perspectief van mensen, zegt Vermeij. “Complexiteit is vaak een uiting van regeldrift en doelmatigheidsdwang.”
In een reactie zegt demissionair minister Van Gennip dat het stelsel complex en verlammend is. “Dat kunnen we niet accepteren. De oplossingen zijn heel goed, en verrassend.” Het duurt volgens haar zo’n zes maanden om alle opties goed te bekijken. Ze gaat alles klaarzetten zodat het nieuwe kabinet er direct mee aan de slag kan.
Bron: NOS.nl
Wellicht ook interessant
Webinar ACT en werkstress
Schrijf je nu in voor het webinar met Drs. Ard van Oosten op 12 december aanstaande. Het webinar staat in het teken van ACT als methode om flexibel om te gaan met stress en uitdagingen in het leven.
Altijd ‘aan’? Over werk, privé en gezonde grenzen
De grens tussen werk en privé is niet meer zo scherp als vroeger. Hoe gaan we daar gezond mee om? Dit artikel biedt inzichten en praktische handvatten voor zowel werkgevers als werknemers, en laat zien hoe verschillende werkstijlen kunnen samenwerken in de moderne organisatie.
Omgaan met stress: effectieve copingstijlen
Af en toe wat werkstress is onvermijdelijk. Deadlines, hoge werkdruk en onverwachte uitdagingen kunnen iedereen wel eens voor korte tijd uit balans brengen. Hoe je hier vervolgens mee omgaat – of ‘coopt’ – maakt echter het verschil tussen overspannen raken of er sterker uit komen.