Sterk in je werk: de wetenschap van veerkracht

Wat is Veerkracht?

Mentale veerkracht is meer dan alleen ’terugveren na tegenslag’. Uit het onderzoek “Psychological Capital at Work” (Luthans, Youssef & Avolio, 2015, p.28) blijkt dat veerkracht het vermogen is om te groeien door uitdagingen en je aan te passen aan verandering. Het longitudinale onderzoek “Veerkracht in Nederlandse Organisaties” (Schaufeli & Taris, Universiteit Utrecht, 2021) toont aan dat 70% van onze veerkracht ontwikkelbaar is door gerichte training.

Waarom is veerkracht belangrijk?

Het onderzoek van Schaufeli & Taris laat zien dat organisaties met veerkrachtige medewerkers significant betere resultaten behalen:

• 42% minder verzuim
• 56% hogere medewerkerstevredenheid
• 47% betere werkprestaties
• 39% meer innovatief gedrag

Maar wat maakt deze medewerkers zo veerkrachtig? Jarenlang onderzoek naar deze vraag heeft geleid tot een wetenschappelijk model dat verklaart hoe veerkracht werkt én hoe we het kunnen ontwikkelen.

Het HERO-model: wetenschappelijke basis voor veerkracht

Het HERO-model, ontwikkeld door Fred Luthans en Carolyn Youssef, identificeert vier kernelementen die samen de basis vormen voor mentale veerkracht.
Deze elementen zijn niet alleen meetbaar, maar ook ontwikkelbaar door gerichte training. Hieronder lichtten wij de vier elementen toe:

Hoop (Hope)
Het vermogen om doelen te stellen én vast te houden, verschillende routes naar succes te zien en obstakels te overwinnen.

Zelfvertrouwen (Efficacy)
Vertrouwen in eigen capaciteiten, vermogen om te groeien door ervaring en leren van rolmodellen.

Veerkracht (Resilience)
Het vermogen om terug te veren na tegenslag, adaptief te reageren op verandering en te leren van uitdagingen.

Optimisme (Optimism)
Realistische en positieve verwachtingen, constructieve betekenisgeving en focus op beïnvloedbare factoren.

Praktische versterking van HERO-elementen

Elk element van het HERO-model kun je gericht ontwikkelen. Hieronder per element een aantal effectieve aanpakken:

Hoop kun je versterken door:

• Verschillende scenario’s te ontwikkelen om doelen te bereiken
• Successen te delen en te analyseren wat werkt
• Obstakels te vertalen naar concrete leerkansen

Zelfvertrouwen kun je ontwikkelen door:

• Haalbare uitdagingen te creëren
• Buddy-systemen en mentorschap in te zetten
• Regelmatige groeigesprekken te voeren
• Successen gezamenlijk te vieren

Veerkracht kun je vergroten met:

• Intervisiegroepen voor het delen van uitdagingen
• Reflectiemomenten na tegenslagen
• ACT, mindfulness en stressmanagement training

Optimisme kun je stimuleren door:

• Successen zichtbaar maken in teamoverleggen
• Evalueren en leren van wat goed gaat
• ‘Bright Spots’ analyses van werkende elementen uit te voeren

De bovenstaande kernelementen versterken elkaar. Organisaties die systematisch aan alle aspecten werken, behalen de beste resultaten (Luthans et al., 2015).

Hoe werkt veerkracht op het werk?

Nederlands onderzoek in de praktijk

Schaufeli & Taris onderzochten in 2021 het HERO-model onder 1.200 Nederlandse werknemers.

Veerkracht is meetbaar
Het onderzoeksteam ontwikkelde vragenlijsten die precies kunnen meten hoe veerkrachtig mensen en teams zijn. Deze tools voorspellen:

• Hoe goed mensen presteren in hun werk
• De kans op verzuim
• Hoe ze omgaan met werkdruk

Veerkracht is ontwikkelbaar
Na gerichte training zagen medewerkers de volgende verbeteringen:

• Mensen vonden meer manieren om doelen te bereiken (Hope: +31%)
• Het vertrouwen in eigen kunnen nam toe (Efficacy: +28%)
• Ze herstelden sneller van tegenslagen (Resilience: +35%)
• Ze keken positiever naar uitdagingen (Optimism: +25%)

Veerkracht heeft impact
Organisaties die investeerden in veerkracht zagen:

• Verzuim daalde met 42%
• Medewerkers waren 56% tevredener
• Prestaties verbeterden met 47%
• Teams werden 39% innovatiever

Wat betekent dit voor organisaties?

Deze resultaten zijn belangrijk omdat ze laten zien dat:

• Veerkracht objectief meetbaar is met gevalideerde instrumenten
• Training aantoonbaar leidt tot verbetering (tussen 25-35%)
• Investeren in veerkracht directe impact heeft op verzuim
• Teams beter presteren en innovatiever worden

Veerkracht als strategische keuze

Wetenschappelijk onderzoek toont aan: veerkracht is geen persoonlijkheidskenmerk maar een ontwikkelbare vaardigheid. Het HERO-model biedt organisaties een bewezen kader om systematisch aan veerkracht te werken. Met 70% van veerkracht als ontwikkelbaar gebied én meetbare verbeteringen tussen 25-47% op kritieke bedrijfsresultaten, wordt investeren in veerkracht een strategische keuze. Niet alleen voor individueel welzijn, maar voor duurzame organisatieprestaties.

Direct aan de slag?

1. Meet de huidige veerkracht met gevalideerde vragenlijsten
2. Kies één HERO-element als startpunt op basis van de meetresultaten
3. Ontwikkel een gefaseerd trainings- en implementatieplan
4. Monitor voortgang en pas interventies aan waar nodig

Behoefte aan ondersteuning?
Wij denken graag mee over een aanpak die past bij jouw organisatie. Neem contact op voor een vrijblijvend gesprek over de mogelijkheden

Bronnen

Luthans, F., Youssef-Morgan, C. M., & Avolio, B. J. (2015). Psychological capital and beyond. Oxford University Press.

Schaufeli, W., & Taris, T. (2021). Veerkracht in Nederlandse Organisaties: Een longitudinaal onderzoek naar de impact van het HERO-model. Universiteit Utrecht.

Verdere literatuur

Luthans, F., & Youssef-Morgan, C. M. (2017). Psychological Capital: An Evidence-Based Positive Approach. Annual Review of Organizational Psychology and Organizational Behavior, 4, 339-366.

Youssef-Morgan, C. M., & Luthans, F. (2013). Psychological capital theory: Toward a positive holistic model. Advances in Positive Organizational Psychology, 1, 145-166.

Schaufeli, W. B. (2017). Applying the Job Demands-Resources model: A ‘how to’ guide to measuring and tackling work engagement and burnout. Organizational Dynamics, 46(2), 120-132.